چگونه استغفار کنيم؟

با استغفار، خود را معطر کنيد تا بوي بد گناه شما را رسوا نکند، يک انسان گناهکار، بدبو است و قيامت بوي بد عدّه‌اي ظهور مي‌کند. آنها که معطرند و خوشبو هم براي خود راحتي آفريده‌اند هم براي ديگران.

کلامي از علامه جوادي آملي

رجب ماه رحمت و استغفار از محضر حي داور است . براي آنکه شيوه طلب و آمرزش را بدانيم توجه شما عزيزان را به رهنمود هاي حضرت آيت الله جوادي آملي(دامت برکاته) جلب مي نماييم .

استغفار برطرف کننده بوي بد گناه

براي اينکه اين راه را طي کنيم، اوّلين شرط آن است خود را معطّر کنيم. معطّر کردن به اين است که از بوي بد برهيم، يا بدبو نباشيم، يا اگر بوي بدي داشتيم و داريم آن را با عطر برطرف کنيم. وجود مبارک اميرالمؤمنين طبق نقل مرحوم شيخ طوسي از رسول گرامي «عليهما آلاف التحية و الثناء» نقل مي‌کند آن حضرت فرمود: «تُعطِّروا بِالاِستغْفار لا تَفْضِحنکم رَوائحَ الذُّنوبِ» يعني با استغفار، خود را معطر کنيد تا بوي بد گناه شما را رسوا نکند، يک انسان گناهکار، بدبو است و قيامت بوي بد عدّه‌اي ظهور مي‌کند. آنها که معطرند و خوشبو هم براي خود راحتي آفريده‌اند هم براي ديگران، اگر کسي گناه نکرد معطّر است، اما اگر خداي ناکرده آلوده شد، قبل از هر چيز شايسته است خود را با استغفار معطّر کند.

ارزش عبادت از روي عادت

آنچه در اين مدخل در صدد بيان آن هستيم اين است که عبادت و انجام واجبات و مستحبات توفيق الاهي است يا عادت؟ شکي نيست که انجام عبادت به توفيق الاهي است[1] و در مواردي هم اين توفيق از انسان سلب مي شود[2]، اما مي خواهيم بدانيم که آيا عادت کردن به عبادت در تنافي با اين نکته است که عبادت انجام شده توفيق الاهي باشد؟ براي روشن شدن مسئله و پاسخ گويي به پرسش فوق بايد به نکاتي که در زير مي آيد توجه شود: 

1- آيا عادت مطلقا بد است و ارزشي ندارد؟

گروهي معتقدند که در باب تربيت، انسان نبايد به چيزي عادت کند و عادت مطلقاً بد است؛ زيرا همين که چيزى عادت شد بر انسان حکومت مى‏کند و انسان به آن انس مى‏گيرد و نمى‏تواند آن را ترک کند، و آن وقت است که کارى را که انجام مى‏دهد نه به حکم عقل و نه به حکم تشخيصِ اين که اين کار، کار خوبى است يا کار بدى، انجام مى‏دهد. بلکه به حکم اين که عادتش شده و اگر انجام ندهد ناراحت مى‏شود انجام مى‏دهد. عادت بشر را به صورت ماشين در مى‏آورد و روح ابتکار را در انسان مى‏کشد و اختيار و حرّيت و اراده را از او سلب مى‏کند. امام صادق (ع) مى‏فرمايد: «لاتَنْظُروا الى‏ طولِ رُکوعِ الرَّجُلِ وَ سُجودِهِ فَانَّ ذلِکَ شَىْ ءٌ اعْتادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ لِذلِکَ، وَ لکِنِ انْظُروا الى‏ صِدْقِ حَديثِهِ وَ اداءِ امانَتِهِ»؛ به طول رکوع و سجود فرد نگاه نکنيد که آن، چيزى است که او بدان عادت کرده و اگر بخواهد آن را ترک کند وحشت مى‏کند … .[3] پس عادت، ارزش اخلاقى يک کار را از ميان مى‏برد، لذا بهترين کارها و فضايل انسانى همين که به صورت عادت درآمد ارزش خود را از دست مى‏دهد؛ زيرا در اين صورت آن عادت و ملکه است که بر انسان حکم مى‏کند.

تفاوت شيعه با تشيع

حجة الاسلام والمسلمين دکتر بهشتي مهر، معاونت پژوهشي سازمان شيعه شناسي واقع در پرديسان قم در مصاحبه اختصاصي با تبيان گفت: بايد موزه اي براي عالم تشيع ايجاد شود و از کاربران محترم تبيان خواستند که اگر از عتيقه اي که به شيعه مربوط است اطلاعي دارند به اين موسسه خبر دهند تا سهمي در ايجاد موزه عالم تشيع داشته باشند.

شيعه شناسي به رشته اي اطلاق مي شود که به مطالعه شيعه به عنوان يک کل واقعي مي پردازد. از نحوه شکل گيري آن در تاريخ، از کيفيت بسط و گسترش آن در جوامع مختلف، از وضعيت فعلي آن در جغرافياي مسکون، از اصول عقيدتي، آموزه ها، آيين ها، معارف، علوم و دانش هاي اختصاصي آن بحث مي کند. مطالعات مربوط به شيعه شناسي در قالب يک رشته مستقل دانشگاهي بين دو رشته الهيات و علوم اجتماعي، از سال 1380 بطور متمرکز در مرکز مطالعات و تحقيقات شيعه شناسي آغاز و اکنون در قالب موسسه اي علمي پژوهشي و غير انتفاعي و مستقل با عنوان موسسه شيعه شناسي ادامه کار مي دهد در زمينه ضرورت مطالعات اين موسسه بايد يادآور شد که علوم و معارف اسلامي شيعي از قبيل حديث، رجال و درايه، تفسير، فقه، اصول، کلام، فلسفه، عرفان، تاريخ، مذاهب و فرق، و کتاب شناسي – که در حوزه هاي علميه و يا دانشکده هاي الهيات کشور مورد تحقيق و تفحص قرار مي گيرد يا معرفتي، نظري و انتزاعي است که ارتباطي با واقعيتهاي روزمره زندگي شيعيان ندارد و يا اگر تجربي و واقعي است، مربوط به شيعيان گذشته و جوامع تاريخي مي باشد. اين دانشها در هر صورت به وضعيت موجود جوامع و گروه هاي شيعي دنيا کاري نداشته و ندارد متاسفانه در شرايط فعلي ،اين نقيصه را تنها مستشرقين پرکرده  وجوامع اسلامي و اجتماعات شيعي موجود را به دقت مورد تحقيق و بررسي قرار مي دهند ،و هر سال کتب و مقالات متعددي در زمينه شيعيان ايران ،عراق ،بحرين و...منتشر مي کنند .

بهترين روش همسرداري !

يكي از بهترين و نيكوترين روش هاي همسرداري به طور كلي و شوهرداري به طور خاص آن است كه زن و شوهر در شبانه روز سه وعده با يكديگر تنها باشند: پيش از نماز صبح و سحرگاهان، هنگام چاشت(ظهر) و هم چنين بعد از نماز عشاء.( نور 58)

امام علي(عليه السلام) در كلمات قصار نهج البلاغه (شماره 136) در عبارتي كوتاه اما پرمغز مي فرمايد: جهاد المرآه ، حسن التبعل= جهاد زن، نيكوشوهرداري كردن است.

به تحقيق و با اطمينان مي توان گفت تمام رمز و رازهاي خوشبختي و سعادت يك زوج مسلمان و مؤمن در همين عبارت كوتاه نهفته است و شايد بتوان ادعا كرد كه پيرامون همين عبارت موجز، مقالات متعدد و حتي كتاب ها نوشت تجربيات زندگي بسياري از خانواده هاي مسلمان نشان مي دهد كه اغلب معضلات و ناهنجاريهاي خانوادگي و اختلافات ميان همسران ناشي از عمل نكردن به اين جمله نوراني امير بيان است ازاين رو با توجه به اهميت موضوع و در ادامه مقاله، به بازخواني حسن التبعل يعني نيكوترين شيوه شوهرداري در آموزه هاي قرآني مي پردازيم.

علل، آثار و علاج بي اعتمادي به خدا

انساني که از خدا اعراض کرده و به او اعتماد ندارد، انگيزه اي براي ارتباط با او ندارد، با او سخن نمي گويد، از او چيزي نمي خواهد، مشکلات خود را با او در ميان نمي گذارد و به او عشق نمي ورزد، که نتيجه آن واگذاشته شدن انسان به خودش است.

علامه طباطبايي(ره) در تعريف معناي توکل چنين گفته اند: توکل به خدا، به معناي

اعتماد بر او و اطمينان به او در امري از امور است.[1] از اينرو وقتي آدمي به

حقيقت «لاحول ولا قوه الاّ بالله»[2]  که همان توحيد و ايمان است واصل گرديد، در

مرحله عمل نيز به اين حقيقت بزرگ توجه خواهد داشت، لذا امور خويش را به او وا

مي گذارد و به او تکيه مي کند.[3] 

 ضد توکل و اعتماد به خداوند، عدم توکل و بي اعتمادي به اوست. اين صفت خبيثه

از جمله مهلکات عظيمه و منافي ايمان شمرده شده، بلکه نشانه اي است از

شرک به خداوند رحمان که دنيا و آخرت بنده از آن ويران و پريشان مي گردد[4]، از اين جهت است که خداوند در مذمت

کساني که چشم به غير دارند مي¬فرمايد: «خزائن آسمانها و زمين از آن خداست، ولي منافقان نمي فهمند»[5]

به همين جهت هر اندازه ايمان آدمي تزلزل يابد، از اطمينان و اعتماد بنده به خدا نيز کاسته مي شود. خداوند سبحان

درباره کساني که به ايمان ناب راه نيافته اند مي فرمايد: «و بيشتر آنها که مدعي ايمان به خدا هستند، مشرکند»[6]

امام صادق(ع) در تبيين رابطه اعتماد به غير خدا و شرک مي فرمايد: همين که مي گويند اگر فلان شخص نبود،

مشکل من حل نمي شد، اين تفکر با ايمان سازگار نيست.[7]

 پيامبر از جبرئيل پرسيد توکل بر خدا چيست؟  خداوند فرمود: علم به اينکه مخلوق ضرر و يا نفعي نمي رساند، چيزي

نمي بخشد و از چيزي منع نمي کند. و توکل يأس از خلق است.[9]

از خدا بي واسطه بخواهيم!

انسان وقتي بدنيا مي آيد ، دو چيز است که هيچگاه از او جدا نخواهد شد ، 1 – نياز به غذاي جسم   2 – نياز به غذاي روح

و اين دو نياز است که مانند هاله اي سنگين ، روي زندگيش مي گسترد و همه تصميماتش را تحت الشعاع قرار مي دهد . و حتي همين دو هستند که مي توانند بهترين ابزار براي بهره کشي ديگران از او باشند .

خوشه اي از وصاياي امام علي(ع) به فرزند عزيزش امام حسن(ع)

همه بشريت در هماره تاريخ ، مي دانسته اند ، که در آفرينش وجود کاملي هست

که به هيچ چيز از جنس نيازهاي ما نه محتاج است و نه وابسته ، و هموست که

قادر مطلقي است که مي تواند به همه کس ، همه چيز بدهد .اما چگونه بايد از او

خواست؟ ، و يا او چگونه مي شنود؟ و يا از همه مهمتر، او چگونه مي دهد؟اين

تنها سوال مشترکي است که همه انسان ها با آن مواجه بوده و با پاسخي که به

آن مي دهند پايه هاي سرنوشت خويش را گذارده و بناي آنرا مي سازند .و البته همين جا نيز هست که در آسيب

شناسي دلايل وابستگي انسان ها به ديگراني از جنس خودش ، در طول تاريخ ، به اين نکته اساسي مي رسيم که

: «هرگاه انسانهايي ، فرصت پيدا کردند تا خود را بيابند و در دست يابي به خزائن مادي و معنوي جهان هستي (

آنهم به هر اندازه ) از ديگران پيشي بگيرند و در اين مسير در چنگال نفس خود اسير شدند ، اهريمن وار ديگران را به

زير سلطه خويش کشيدند و آنگونه رفتار کردند که نتيجه اش چيزي نبود جز استثمار و استحمار آنها. »به مردم القا

کردند که " خداوند آنقدر بزرگ است و دور که شما کوچکترين ها ، امکان حتي فکر کردن به او را نخواهيد داشت ، چه

رسد به آنکه از او افاضه فيضي بخواهيد و يا اجابت دعايي و يا اعطاي نعمتي! "پس بايد ديگراني باشند تا واسطه اين

امر شده ، هم برايتان دعا و طلب کنند ، و هم در گرو آبرو و شان ملکوتيشان ، از او ، برايتان ، فيض و رحمت و نعمت ،

دست و پا کنند!پسرم! همانا تو را به تقوي الهي سفارش مى كنم كه پيوسته در فرمان او باشى ، و دلت را با ياد

خدا زنده كنى ، و به ريسمان او چنگ زنى ، چه وسيله اى مطمئن تر از رابطه تو با خداست اگر سررشته آن را در

دست گيرى

حضور قلب در معبود

حضور قلب دو نوع است: حضور قلب در عبادت و حضور قلب در معبود. حضور قلب در معبود، بسيار سخت است و دانستن آن براي اهل عرفان ميسّر است. اما اگر انسان آن را به عنوان يکي از دانسته‌هاي خود، اندوخته کند، مناسب است، به اميد آن‌که خداوند، روزي توفيق عمل نيز بدهد. حضرت امام خميني (اعلي الله مقامه الشريف) مي‌فرمايد: اما حضور قلب در معبود، آن نيز داراي مراتبي است که عمده‌ي آن سه مرتبه است؛ يکي حضور قلب در تجلّيات افعالي و ديگر حضور قلب در تجلّيات اسمايي و صفاتي و سوم حضور قلب در تجلّيات ذاتي و از براي هر يک چهار مرتبه‌ است به طريق کلي: مرتبه‌ي علمي، و مرتبه ايماني و مرتبه شهودي و مرتبه‌ي فنايي.1

فصل و وصل

خداوند براي برخي از افراد در هنگام عبادت به شکل اسماء و صفات تجلّي مي‌کند. اين که اين امر چگونه صورت مي‌گيرد، در اين مقال نمي‌گنجد، اما همين اندازه بدانيم که برخي افراد در عبادت، گويا از اين عالم مادي به طور کلي، بريده و به عالم بالا متصل مي‌شوند، به گونه اي که هر مسأله اي در اين عالم براي آنان رخ دهد، متوجه نمي‌شوند. براي درک بهتر مطلب، نمونه اي را ذکر مي‌کنم.

فلسفه نیکی به پدر مادر

حقی که پدر و مادر بر گردن فرزندان دارند به هیچ وجه برای فرزندان قابل أداء کردن نیست. زیرا حقوق والدین بسیار بیشتر از آن حدّی است که توسط فرزندان قابل أدا کردن باشد به همین خاطر در روایات متعدّد داریم که چون نمی‌توانید حقوق والدین را اداء کنید به همین خاطر احسان و نیکی به والدین کنید.

در روایتی از امام سجاد ـ علیه السلام ـ حقّ مادر این چنین بیان شده است: «و اما حق مادرت بر تو، این است که بدانی او تو را در جایی حمل کرده است که هیچ کس، دیگری را حمل نمی‌کند و از میوة دلش به تو داد که أحدی به دیگری نمی‌دهد و تو را با تمام أعضایش حفظ کرد و اهمیتی نمی‌داد که خود گرسنه باشد، اما تو سیر باشی و خودتشنه باشد اما تو را سیراب کند و خود برهنه باشد اما تو را بپوشاند و خود زیر آفتاب باشد امّا تو را سایه افکند و به خاطر تو خواب را بر خود حرام کند و از گرما و سرما نگاهت دارد، تا تو را داشته باشد و از دست ندهد. بنابراین تو جز با کمک و توفیق الهی، از پس قدردانی او بر نمی‌آیی.»[1]

حق پدر را فراموش مکن!

و در جای دیگر حق پدر را اینگونه بیان می‌دارد «اما حق پدرت، این است که بدانی او اصل و ریشة توست؛ زیرا اگر اونبود تو هم نبودی، پس هر خصلت خوشایندی که در خود دیدی بدان که منشاء و ریشة آن نعمت در وجود پدرت می‌باشد. بنابراین خدای را بستای و برای آن نعمت از پدرت سپاسگزار باش.»[2]

نشانه دین، نماز است یا صداقت؟ 

امام(ع)، نشانه دینداری و ایمان را صرفاً نه در عبادات و مناسک خاصّ دینی ، بلکه در راستگویی و میزان تعهد و پایبندی به حقوق انسان‌ها می‌داند. امّا اگر کسی در کنار پای بندی به ظواهر شرعی و عبادات دینی ، به اخلاق ، ارزش‌های انسانی و احترام به حقوق انسان‌ها پای بند و وفادار باشد ، در این صورت می‌توان باور کرد که از روح ایمان برخوردار بوده و عبادات او حقیقی است.

حدیث : عَنْ أَبِی طَالِبٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:« لَا تَنْظُرُوا إِلَی طُولِ رُکوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِک شَیْءٌ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَکهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِک وَ لَکنِ انْظُرُوا إِلَی صِدْقِ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِه.»  ؛ اصول کافی (کتاب الایمان والکفر، باب الصدق و أداء الأمانة ، ح 12) امام صادق (ع) می‌فرماید : [برای شناخت نیکی و درستکاری کسی] به رکوع و سجده طولانی او نگاه نکنید زیرا چه بسا این رکوع و سجده طولانی، چیزی است که آن شخص به آن اعتیاد پیدا کرده است. در این صورت اگر آن را ترک نماید،[به دلیل ترک عادت] وحشت زده [ و پریشان حال] گردد. اما [برای شناخت نیکی و درستکاری]، به راست‌گویی و رعایت حقوق دیگران و ادای امانتش نگاه کنید [و آن را معیار و ملاک قرار دهید.]

غیر تشیع در محضر عدل خداوند

عاقبت کار غیر شیعیان و جایگاه آنان در آخرت، موضوعی است که در زمان امامان (ع) مورد سؤال قرار می گرفته و روایاتی نیز در این ارتباط نقل شده است.

با بررسی آیات و روایات می توانیم، این گونه اشخاص را به سه گروه کلی تقسیم نماییم:

گروه اول: اشخاصی که علاوه بر شیعه نبودن؛ چه به دلیل نداشتن آگاهی و چه به دلیل تکبر و عناد، اصول کلی فطری مورد پذیرش نوع بشر را نیز زیر پا می گذارند. این افراد، علاوه بر آن که نتوانسته­ و یا نخواسته اند پیرو راهبران الاهی باشند و این معیار بیرونی سنجش اعمال را مدنظر داشته باشند، به معیار درونی عقل نیز که از دیگر نعمت های خداوند است، توجهی ننموده اند، پس ظاهراً نمی توان امیدی برای نجاتشان داشت.گروه دوم: افرادی که به حقانیت شیعه آگاه اند، ولی تکبر و لجاجت و یا ترس از دست دادن موقعیت، مانع آن می شود که آنان از حق پیروی نمایند.