كانون فرهنگي وهنري امام حسن مجتبي (ع) امور فرهنگي وهنري قرآني تربيتي اعتقادي
| ||
|
در آغاز بعضی بعضی از سوره های قرآن قید زمان و یا شرط زمان آمده است این سوره ها را سوره های « زمانیّه» و یا « شرطیّه» می گویند و تعداد آنها هفت سوره است و به استثنای سوره « منافقون » و سوره « نصر» در پنج سوره دیگر احوالات قیامت و آثار و نشانه های وقوع آن شرح داده شده است . این سوره ها عبارتند از : واقعه ، منافقون ، تکویر ، انفطار ، انشقاق ، زلرزال ، نصر . سوره های مقولات (قل) = با جمله امری : « قُل» فعل امر از ریشه « قول» است به معنای بگو . قرآن به رسول خدا (ص) نازل شده است که محتوا و الفاظ آن را عیناً به مردم ابلاغ کند و بگوید و این امر کلیه سوره ها و آیات قرآن را شامل می شود لکن درپنج سوره خداوند در آغاز سوره تأکید بر « قُل » بگو و ابلاغ کن نموده است . این فرمان مجدّد حاکی از عظمت آنها و اهمّیت و ضرورت محتوا و پیام آنها است . این سوره ها عبارتند از : جنّ ، کافرون ، توحید ، فلق ، ناس . سوره های مقطّات : 29 سوره از سوره های قرآن با حروف به ظاهر ساده تهجّی شروع و هر کدام با نام معروف تهجّی خود نیز خوانده می شود و در معنا ، هر کدام از آنها به طور رمز به یک و یا چند معنای مهم اشاره دارند . بدین جهت آنها را « حروف رمزی» می گویند و چون این حروف قطع قطع و جدا از هم خوانده می شوند آنها را « حروف مقطّه » می نامند . این سوره ها عبارتند از : بقره ، آل عمران ، اعراف ، یونس ، هود ، رعد ، ابراهیم ، حجر ، مریم ، طه ، شعراء ، نمل ، قصص ، عنکبوت ، روم ، لقمان ، سجده ، یاسین (یس) ، صاد (ص) ، مومن (غافر) ، فصّلت ، شوری ، زخرف ، دخان ، جاثیه ، احقاف ، قاف (ق) ، قلم . سوره هایی با جملات دعایی و خبری و استفهامی : سوره هایی که با جملات دعایی (نفرین )افتتاح شده اند عبارتند از : مطفّفین ، هُمَزه ، لهب . سوره هایی که با جملات خبری شده اند عبارتند از : انفال ، توبه ، نحل ، قمر ، انبیاء ، مومنون ، نور ، زمر ، محمد (ص) ، فتح ، رحمن ، مجادله ، حاقّه ، معارج ، نوح ، قیامت ، بلد ، عبس ، قدر ، بیّنه ، قارعه ، تکویر ، کوثر . سوره هایی که با جملات استفهامی آغاز می شوند عبارتند از : انسان ، ماعون ، نبأ ، غاشیه ، انشراح ، فیل . (آغازسوره قریش نیز « تعطیل » است ) طبقه بندی مفاهیم کلی در آغاز و پایان سوره ها : 1- توحید : شامل صفات خدا ، نصرت خدا ، حمد و تسبیح خدا ، خالق بودن خدا ، بحث های استدلالی توحیدی ، یاد خدا و استغفار ازاو و پناه بردن از شر حسودان و شیاطین به خدا (مفاهیم ذکرشده در ابتدای 31 سوره و انتهای 24 سوره آمده است ) . 2- نبوّت : شامل از نسل بشر بودن پیامبران ، رسالت پیامبران و فلسفه آن ، کتب آسمانی ،داستان پیامبران و زنان آنان ، عدم صحّت تهمت های مشرکین به پیامبر (ص) ، سفارش به پیامبر (ص) ، رد تثلیث ، اهل کتاب و دعوت پیامبران (در ابتدای 22 سوره و در انتهای 26 سوره آمده است ) . 3- قرآن کریم : شامل نعمت قرآن : شب قدر ، هدایت گر بودن قرآن ، روش دعوت قرآن و نزول قرآن (در ابتدای 31 سوره و در انتهای 23 سوره آمده است ) 4- معاد : شامل خبر وقوع روز قیامت ، توصیف قیامت ، حسابرسی ، توصیف بهشت و جهنّم و چگونگی معاد انسان ( در ابتدای 26 سوره و در انتهای 13 سوره آمده است ) 5- انسان : شامل خلقت انسان ، صفات انسان ، امتحان انسان ، دادن امانت الهی به انسان و شکر نعمت های الهی (در ابتدای 10 سوره و انتهای 4 سوره آمده است) 6- مومنین : شامل هدایت مومنان ، پاداش مومنان ، صفات مومنان سفارش و امر به مومنان ، امر به انجام فرایض ، عدم پیوند با دشمنان و برادری مومنان ( در ابتدای 17 سوره و انتهای 37 سوره آمده است ) . 7- کافرین ، مشرکین و ستمکاران : شامل داستان انسان های ستمگر و کافر و مشرک ، مردود بودن شرک ، انکار قرآن توسط کافران ، عذاب کافران ، مشرکان و ستمکاران ، حالت این سه گروه در روز قیامت ، شناخت مشرکین ، موعظه ها برای این افراد ، شناخت منافقین ، اوصاف منافقین و عذاب منافقین درروز قیامت ( در ابتدای 39 سوره و انتهای 64 سوره آمده است ) . ارتباط و تناسب مفاهیم ابتدایی و انتهایی سوره ها : 1- سوره هایی که با « الحمدالله » شروع شده اند ( سوره های حمدّیه ) ، در انتهای خود به عدم هدایت کافران و عذاب آنها ختم می شود . 2- سوره هایی که با « تبارک » شروع شده اند (تبارکیّه) ، در انتهای خود به عدم هدایت کافران و عذاب آنها ختم می شود . 3- سوره هایی که با «سَبَّحَ »و «یُسَبَّحُ» و « سبحان»شروع شده اند (مسبّحات) ، در انتهای خود به بیان صفات خداوند ختم می شود . 4- در سوره های « مخاطبات »(ندائیّه) ، مطالب ابتدایی با مطالب انتهایی سوره کاملاً مرتبط هستند . 5- در انتهای سوره های « خبریّه » صفات مومنان ، قرآن ، صفات خدا و احکام شرعی مورد بحث می باشد که با مفاهیم ابتدایی سوره تناسب دارد. 6- سوره های « شرطیّه» (زمانیّه) به جز نصر و منافقین ، در ابتدا اوصاف قیامت و در انتها هدایت مومنان و عذاب کافران را مطرح می سازد . 7- ابتدا و انتهای سورههای «امریّه» (مقولات) مربوط به مباحث توحیدی است . 8- در سوره های دعائیّه و استفهامیّه مفاهیم ابتدایی و انتهایی با هم تناسب دارند . 9- در سورههای «قَسَمیّه» (سوگندها) که با سوگند آغاز شده اند ، مطالب پس از سوگند با مطالب انتهایی کاملاً مرتبط است . 10- دسته ای از سورههای «مقطّعات» که با «طس» و «طسم »آغاز شده اند ، همواره در ابتدای خودداستان حضرت موسی (ع) را دارند و در انتها مطالبی شامل قرآن و پاداش مومنان و عذاب کافران را مطرح می سازند ، سوره هایی که با «الم» آغاز می شوند ، معمولاً در ابتدا و انتها مطالبی در مورد صفات مومنین دارند و سوره هایی که با «الر» اغاز می شوند در انتهای خود از عذاب مشرکان و ستمگران سخن می گویند .
نظرات شما عزیزان: موضوعات مرتبط: برچسبها: [ پنج شنبه 9 شهريور 1391برچسب:سوره های زمانیّه (شرطیّه ) , ] [ 9:21 ] [ اكبر احمدي ]
|
|
[ طراحی : وبلاگ اسکین ] [ Weblog Themes By : weblog skin ] |