مراد از عوامل وحدت بخش

مراد از اين عنوان، عناصري است که تشکيل دهنده وحدت هستند. اين عناصر، اموري هستند که يا به صورت ايجابي به تقريب و همکاري و تعامل علمي ميان مسلمانان مي انجامد و يا به صورت سلبي باعث کاهش اختلافات مي گردد و جدايي و کينه و متهم کردن يکديگر را از بين مي برد و موجب طرد هر نوع بدبيني و تعصب مي شود، عناصري که وحدت بخش هستند و يا در رفع ضديت بکار گرفته مي شوند، از سوي کساني آگاهانه يا ناآگاهانه نقض مي شود و برخي از آنان را به گفتن و نوشتن سخنان نسنجيده، غيرمنطقي، غيرواقعي، غير فراگير، تند و زننده درباره يکديگر وادار ساخته و فاصله ميان مسلمين را بس زياد مي کند.طرح عوامل وحدت بخش و بررسي ضرورت بکارگيري آن در ميان جوامع مسلمان، موجب مي شود که به خودآگاهي واقع بينانه برسيم وانديشه وحدت را نهادينه کنيم وصورت عملي ببخشيم و فرصت را ازکساني که آب به آسياب دشمن مي ريزند و زمينه گسترش اختلاف را فراهم مي سازند، بگيريم، وديگرنتوانند به روش گذشته خود ادامه دهند و در انزوا قرار گيرند.

نقش اتحاد ملي وانسجام اسلامي در همگرايي جهان اسلام

هرگاه از وحدت و اتحاد و يكي بودن سخن به ميان مي آيد، ذهن به سمت و سوي پيوندها و مشتركاتي سوق داده مي شود كه به واسطه آنها اين وحدت حاصل مي شود. حال كه بر دو راهبرد و دو مقوله اتحاد ملي و انسجام اسلامي تاكيد شده بايد ديد چه اشتراكات و چه پيوندهايي وجود دارند كه اين اتحاد را در عرصه ملي و انسجام و همبستگي را در عرصه كشورهاي اسلامي موجب مي گردند؟ سابقه طرح مسئله همگرايي و وحدت در ادبيات سياسي جهان اسلام، به پيش از يك قرن قبل باز مي گردد. عوامل دروني و بيروني متعددي، علاقمندان به وحدت جهان اسلام را متوجه ضرورت همگرايي كرده است. عواملي نظير دين و فرهنگ مشترك، تجربه مشترك از حضور استعمار در كشورهاي اسلامي، به ويژه پديده صهيونيسم در سرزمين هاي اشغالي فلسطين از زمينه هاي فرهنگي و سياسي همگرايي ميان كشورهاي اسلامي است. از لحاظ موقعيت جغرافيايي و استراتژيك و پتانسيل هاي اقتصادي، كشورهاي اسلامي زمينه همكاري و همگرايي مناسبي با هم دارند. پژوهشگران جهان اسلام در بين عوامل مختلف، مهمترين زمينه اصلي همگرايي كشورهاي اسلامي را اسلام و فرهنگ عميق و پوياي آن دانسته اند. در جهان اسلام، انديشمندان و مصلحان بزرگي در ادوار مختلف، تلاش هاي زيادي را براي همگرايي در دنياي اسلام انجام دادند كه از آن جمله مي توان به سيدجمال الدين، محمد عبده، اقبال لاهوري، و در قرن بيستم به امام خميني اشاره كرد.

آنچه مسلم است دنياي امروز نياز مبرم به همگرايي و اتحاد در عرصه هاي اقتصادي، سياسي و فرهنگي، اجتماعي دارد و روند جهاني شدن نيز، ملت هاي دنيا را به سمت همگرايي منطقه اي و جهاني كشانده است، در چنين چرخه اي، بايد جهان اسلام بيشتر از پيش بر همگرايي بين الاسلامي تكيه نمايد. كشورهاي اسلامي يك كل به هم پيوسته هستند از آن جهت كه در رويارويي با جهان جديد، با مسائل كم و بيش مشتركي مواجه مي باشند و نيز از آن جهت كه در پاسخگويي نيز بر نمادها، عوامل و عناصر مشترك برآمده از تمدن و فرهنگ اسلامي تكيه مي كنند. فرهنگ اسلامي در هر يك از مناطق و سرزمين هاي بزرگ جهان اسلام، داراي زمينه ها و مشخصه هاي منطقه مختلف است.

 راز ماندگاري و جاودانگي آن نيز در همين تمايزهاست. از اين رو، محدودكردن ايده وحدت كشورهاي اسلامي در چارچوب سياسي- اقتصادي به معناي ناديده گرفتن اين پتانسيل و توانايي است. ما مسلمانان در جهان امروز، نيازمند تقويت عوامل و عناصر فرهنگ مشترك خود نيز مي باشيم. ايده نزديكي ميان كشورهاي اسلامي به معناي تجديد يك عرصه فرهنگي مبتني بر گفتگو ميان حوزه هاي مختلف ديني است. اين امر باعث افزايش توانمندي ما در تعامل بيرون از جهان اسلام خواهد شد. پس از جنگ جهاني اول، كشورهاي استعمارگر براي آنكه بتوانند بر منطقه جهان اسلام مسلط باشند، با استفاده از اختلافات قومي و مذهبي، سرزمين هاي اسلامي را به كشورهاي كوچك تجزيه كردند. بدين ترتيب مسلمانان در اين منطقه، درگير يك سري اختلافات ارضي و قومي شدند. دولت هاي استعمارگر غربي با بهره برداري از اين اختلافات، پايه هاي سلطه خود را بر منطقه تحكيم كردند. شرايط حاكم بر جهان امروز از يكسو و وضعيت جهان اسلام از سوي ديگر ايجاب مي كند كه كشورهاي اسلامي در جهت نزديكي هرچه بيشتر به يكديگر حركت كنند.

 برخورداري كشورهاي اسلامي از نقاط مشترك فرهنگي- ديني، وجود مرزهاي جغرافيايي به هم پيوسته و داشتن امكانات و فرصت هاي اقتصادي و سياسي، اين زمينه را براي جهان اسلام فراهم ساخته است. از اين رو جمهوري اسلامي ايران به عنوان ام القراي جهان اسلام و كانون اميد و نگاه مستضعفان و پابرهنگان با قدرت استراتژيك سياسي، اقتصادي و نظامي چه هنگامي كه در گيرو دار شديدترين بحران هاي داخلي بوده و چه در مقطعي كه تحت هجوم ايادي استكبار جهاني هشت سال جنگ تحميلي را پشت سر مي گذراند و يا در برهه اي كه به سازندگي خرابي هاي جنگ مشغول بود و يا اكنون در اوج اقتدار و عزت و به عنوان كانون امنيت در منطقه خاورميانه، يك خط مشي اصولي و غيرقابل تغيير داشته كه عبارت از ايجاد وحدت و انسجام بين ملت ها و دولت هاي مسلمان بوده است.

 شعار جمهوري اسلامي وحدت كلمه بين مسلمانان بوده است معناي وحدت محدوده و گستردگي به ميزان تك تك مسلمانان در اقصي نقاط عالم دارد و مرز و زبان و نژاد و قبيله نمي شناسد و يك شعار صرف سياسي براي تجمع حكومت هاي كشورهاي اسلامي نيست بلكه يك پيام عميق و اساسي براي اجتماع همه مسلمين بر اصول مشترك مي باشد چنانكه در آيه كريمه «ان هذه امتكم امه واحده و اناربكم فاعبدون» "انبياء- آيه 92" همه مسلمانان يك ملت اند و دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است سياست كلي خود رابرپايه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامي قرار دهد و كوشش پيگير به عمل آورد تا وحدت سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام را تحقق بخشد.

بدين جهت مي توان گفت ايران اسلامي نقطه ثقل وحدت جهان اسلام بوده است. ابتكار ايران در برگزاري اجلاس هاي متعدد وحدت اسلامي، تلاش براي تبليغات رسانه اي در خصوص وقايع مختلف جهان اسلام (افغانستان، فلسطين، بوسني، عراق و...)، نامگذاري ايام 12 تا 17 ربيع الاول به عنوان هفته وحدت، كمك هاي مادي و معنوي به امت اسلامي در اقصي نقاط جهان، نامگذاري جمعه آخر ماه رمضان به عنوان روز جهاني قدس، تلاش هاي پيگير براي پويايي و تكاپوي سازمان كنفرانس كشور اسلامي، نامگذاري سال 1385 به عنوان سال پيامبر «اعظم» همه و همه در زمره تلاش هاي جمهوري اسلامي ايران براي تعميق پيوندها و انسجام ملل اسلامي بوده اند. تهديدهايي چون تجزيه كشورهاي اسلامي، دامن زدن به اختلافات مذهبي و فرقه اي، سوءاستفاده از مقوله آزادي و حقوق بشر، حمايت از بنيادگرايي خطرناك، پشتيباني و حمايت از تروريست هاي وابسته به غرب كه در كشورهاي اسلامي فعاليت مي كنند، طرح خاورميانه بزرگ، حمايت از رژيم صهيونيستي و برگزاري اجلاسهاي سازشكارانه در حمايت از رژيم نامشروع صهيونيستي و موارد ديگر در زمره عمده ترين مخاطرات آسيب زا براي پيوند و همبستگي جهان اسلام بوده اند كه همواره در مقاطع گوناگون از سوي رهبر انقلاب مورد تاكيد قرار گرفته اند.

امروزه هجوم گسترده دشمنان اسلام به منافع مادي و معنوي مسلمانان از هميشه بيشتر شده و بسترهايي مانند تهاجم فرهنگي يا تحريم هاي اقتصادي- تاسيس فرق ضاله و... با حضور نظامي در كشورهاي اسلامي ابعاد و وجوه پيچيده تري پيدا كرده است و لزوم وحدت و يكپارچگي و دوري از تفرقه و اختلاف افكني در بين امت اسلام از هر زمان ديگري بيشتر احساس مي شود. به هر ميزان اتحاد و همگرايي كشورهاي اسلامي پررنگ شود فرصت هاي بي شماري براي اظهار وجود و قدرت نهايي امت اسلامي در برابر زياده خواهي دنياي زر و زور مهيا خواهد شد. اشتراكات اعتقادي و مذهبي و پيوندهاي فرهنگي عميق بين مسلمانان چنان پرقدرت و موثر هستند كه هرگونه اختلاف در روش و شيوه را كم رنگ مي سازند. البته بايد اذعان داشت در مقطع فعلي موج بيداري اسلامي و خيزش فرهنگي و بالندگي دين اسلام در گوشه و كنار دنيا در هيچ دوره اي سابقه نداشته است و بهره گيري از اين فرصت مي تواند احياي انگيزه هاي همگرايانه و اشاعه ارزش هاي اسلامي را در تمام كشورهاي مسلمان نشين در پي داشته باشد.

فهرست منابع :

- ابن ابي الحديد، شرح نهج البلاغه، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، ط۲، ۱۳۸۵ق.

- ابن اثير جزري، الکامل في التاريخ، بيروت، دارالکتاب العربي، ط۲، ۱۳۸۷ق.

- ابن کثير دمشقي، البدايه و النهايه، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، بي تا.

- بلاذري، انساب الاشرف، بيروت، موسسه الاعلمي للمطبوعات، بي تا.

- حر عاملي، وسائل الشيعه، قم، تحقيق موسسه آل البيت، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.

- سيد رضي، نهج البلاغه، تحقيق تصحيح صبحي صالح، ط۱، ۱۳۸۷ق، افست، قم موسسه بعثت، ۱۳۵۶ش.

- صدوق، محمد بن علي بن بابويه، خصال، بيروت، موسسه الاعلمي، تحقيق علي اکبر غفاري، ط، ۱۴۱۰ق.

- طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، بيروت، موسسه الاعلمي للمطبوعات، ط۲، ۱۳۹۳ ق.

- طوسي، محمد بن حسن، الامالي، تحقيق و تصحيح بهراد جعفري، علي اکبر غفاري، تهران دارالکتب الاسلاميه، ط۱، ۱۳۸۰ش.

- فضل الله، سيد محمد حسين، تفسير من وحي القرآن، بيروت، دارالملاک، ط۲، ۱۴۱۹ق.

- قرطبي، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، ط۱، ۱۴۱۶ق.

- قمي، عباس، سفينه البحار، مشهد، بنياد پژوهش هاي آستان قدس رضوي، ط۱، ۱۴۱۶ه ق.

- کليني، محمد بن يعقوب، الاصول من الکافي، بيروت، دار الصعب، تحقيق علي اکبر غفاري، ط۴، ۱۴۰۱ق.

- مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، دارالوفاء، ط۲، ۱۴۰۳ق.

- متقي هندي، کنز العمال، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، ۱۳۹۹ق.

- مسلم نيشابوري، الصحيح، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، بي تا.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: