دعای شب قدر
قال النبى (صلى الله علیه و آله):
ان انا ادرکت لیله القدر فما اسال ربى؟ قال (ص): «العافیه‏».
ترجمه: به پیامبر(ص) گفته شد: اگر شب قدر را دریابم از خدا چه چیزى را مسئلت کنم؟ فرمود: «عافیت را».



برکات شب قدر
قال موسى (علیه السلام):
الهى ارید قربک،
قال: قربى لمن استیقظ لیله القدر،
قال: الهى ارید رحمتک،
قال: رحمتى لمن رحم المساکین لیله القدر،
قال: الهى ارید الجواز على الصراط،
قال: ذلک لمن تصدق بصدقه فى لیله القدر،
قال: الهى ارید من اشجار الجنه و ثمارها،
قال: ذلک لمن سبح تسبیحه فى لیله القدر،
قال: الهى ارید النجاه من النار،
قال: ذلک لمن استغفر فى لیله القدر،
قال: الهى ارید رضاک، قال: رضاى لمن صلى رکعتین فى لیه القدر.
ترجمه:
خداوندا! مى‏خواهم به تو نزدیک شوم،
فرمود: قرب من از آن کسى است که شب قدر بیدار شود،
گفت: خداوندا! رحمتت را مى‏خواهم،
فرمود: رحمتم از آن کسى است که در شب قدر به مسکینان رحمت کند:
گفت: خداوندا! جواز گذشتن از صراط را از تو مى‏خواهم
فرمود: آن، از آن کسى است که در شب قدر صدقه‏اى بدهد.
گفت‏خداوندا! از درختان بهشت و از میوه ‏هایش مى‏خواهم،
فرمود: آنها از آن کسى است که در شب قدر تسبیحش را انجام دهد
گفت: خداوندا! رهایى از جهنم را مى‏خواهم،
فرمود: آن، از آن کسى است که در شب قدر استغفار کند:
گفت‏ خداوندا خشنودى تو را مى‏خواهم،
فرمود: خشنودى من از آن کسى است که در شب قدر دو رکعت نماز بگذارد.

جایگاه و اهمیت ‏شب قدر


۱. نزول قرآن:
نزول جامع‏ترین، کامل‏ترین و ماندگارترین کتاب الهى برعظمت و منزلت‏شب قدر افزوده است. قرآن خود مى‏گوید: «شهر رمضان الذى انزل فیه القران‏»؛ «ماه [مبارک] رمضان ماهى است که در آن قرآن نازل شده است.» اما در چه شبى از شبهاى آن ماه، قرآن نازل شده است؟ آیه دیگر بیان مى‏کند که «انا انزلناه فى لیله مبارکه‏»؛ «به راستى، آن [قرآن] را در شبى پربرکت نازل کردیم.» و این شب مبارک را در سوره قدر مشخص فرموده که «انا انزلناه فى لیله القدر»؛ «به حقیقت ما آن [قرآن] را در شب قدر فرود آوردیم.» پس باید گفت نزول قرآن در چنین شبى بر عظمت آن مى‏افزاید. این نکته را هم اضافه کنیم که این نزول، نزول دفعى است‏بر قلب رسول گرامى اسلام، نه نزول تدریجى که آغاز آن با آغاز بعثت‏یعنى بیست و هفتم رجب همراه است.

۲. تقدیر امور:
در نام‏گذارى شب قدر بیانهاى مختلفى وارد شده است: برخى آن را به معناى شبى با عظمت و بزرگ «لیله العظمه گرفته‏اند ؛ چراکه قدر در قرآن به معناى منزلت و بزرگى خداوند آمده، در آیه‏اى مى‏خوانیم: «ماقدروا الله حق قدره‏»؛ «قدر ندانستند [و نشناختند] خدا را آنگونه که حق عظمت او بود.»
«قدر» به معناى تقدیر و اندازه‏گیرى و تنظیم است. این معنى را هم لغت تایید مى‏کند و هم قرآن و روایات. راغب اصفهانى مى‏گوید: «لیله القدر اى لیله قیضها لامور مخصوصه ؛ شب قدر یعنى شبى که [خداوند] براى [تنظیم و تعیین] امور مخصوصى آن را آماده [و مقرر] نموده است.» و قرآن کریم مى‏فرماید: در آن شب «یفرق کل امر حکیم‏»؛ «هرکارى بر طبق حکمت [خداوند] جدا [و تعیین و تنظیم] مى‏گردد.»
و امام صادق علیه السلام فرمود: «التقدیر فى لیله القدر تسعه عشر، والابرام فى لیله احدى و عشرین والامضاء فى لیله ثلاث و عشرین؛ تقدیر امور [و سرنوشتها] در شب قدر، یعنى شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم، و امضا [ى‏آن] در شب بیست و سوم [صورت مى‏گیرد].» و امام هشتم علیه السلام فرمود: «... یقدر فیها ما یکون فى السنه من خیر او شر او مضره او منفعه او رزق او اجل و لذلک سمیت لیله القدر؛ در آن شب [قدر آنچه که در سال واقع مى‏شود، تقدیر و اندازه‏گیرى مى‏شود، از نیکى و بدى و زیان و سود و روزى و مرگ. به همین جهت نیز شب قدر [شب اندازه گیرى] نامیده شده است.»
و طبق روایات فراوانىسرنوشت افراد براى سال بعد، مانند: رزق و روزى، مرگ و میرها، خوشى و ناخوشیها، حج رفتن و حوادث دیگر زندگى، براساس استعدادها و لیاقتها، رقم مى‏خورد، و این تقدیر حکیمانه هم، در انسان هیچ گونه «اجبار» و «سلب اختیارى‏» به وجود نمى‏آورد. مى‏توان بین تمام اقوال این گونه جمع کرد که در این شب با عظمت و بزرگ، با فرود ملائکه آسمانى، تقدیرات یک سال مشخص و بر قلب حجت زمان علیه السلام عرضه مى‏شود.

۳. سند امامت:
شب قدر بزرگ‏ترین سند امامت و تداوم آن در طول زمان است. در روایات فراوانى، وجود شب قدر را در هر زمان دلیل لزوم امامت و بقاى آن دانسته‏اند، لذا سوره قدر به منزله شناسنامه اهل بیت علیهم السلام شمرده شده است که به برخى روایات اشاره مى‏شود:
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: على علیه السلام زیاد مى‏فرمود: هیچ‏گاه تیمى و عدوى [ابوبکر و عمر] خدمت پیامبر صلى الله علیه و آله جمع نشدند مگر آنکه آن حضرت [سوره] «انا انزلناه...» را با خشوع و گریه مى‏خواند، سپس آن دو عرض مى‏کردند چقدر رقت‏شما نسبت‏به این سوره شدید است. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏فرمود: به جهت آنچه چشمم دیده و دلم فهمیده است و به جهت آنچه دل این شخص [یعنى على علیه السلام] پس از من خواهد دید. آن دو مى‏گفتند: مگر شما چه دیده‏اى و او چه مى‏بیند؟
فرمود: پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله براى آن دو نوشت «تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر» ؛ «ملائکه و روح در آن شب با اذن پروردگارشان براى (تقدیر) هر کارى نازل مى‏شوند.» آن‏گاه مى‏فرمود: آیا بعد از «کل امر؛ تمام امرها» که خداوند مى‏فرماید، چیزى باقى خواهد ماند؟ مى‏گفتند: نه. سپس حضرت مى‏فرمود: آیا مى‏دانید آن کسى که هر امرى بر او نازل مى‏شود کیست؟ مى‏گفتند: تو هستى اى رسول خدا! آن‏گاه مى‏فرمود: بله [ولى] آیا شب قدر بعد از من هم ادامه دارد؟ مى‏گفتند: بله. مى‏فرمود: آیا [در شبهاى قدر] بعد از من هم آن امر نازل مى‏شود؟ مى‏گفتند: بله. سپس مى‏فرمود: بر چه کسى؟ مى‏گفتند: نمى‏دانیم. سپس آن حضرت از سر من [على] مى‏گرفت (و دست را روى سر من قرار مى‏داد) و مى‏فرمود: اگر نمى‏دانید بدانید، آن شخص پس از من این مرد است.
فرمود: پس آن گاه آن دو نفر همیشه این‏گونه بودند که شب قدر را بعد از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به سبب هراسى که بر دل آن دو مى‏افتاد، مى‏شناختند.
و در جاى دیگر على علیه السلام فرمود: «به حقیقت‏شب قدر در هر سال وجود دارد و امر سال در آن شب نازل مى‏شود و به راستى براى آن امر صاحبان امرى است. عرضه شد آنان چه کسانى هستند؟ فرمود: «انا و احد عشر من صلبى ائمه محدثون؛ من و یازده [امام] از نسل من که [همه] امامانى محدث مى‏ باشند [که ملائکه را نمى‏بینند ولى صداى آنها را مى ‏شنوند].»
و در برخى روایات آمده که خود ولایت على علیه السلام‏و ائمه علیهم السلام‏جزء تقدیرات آن شب استو دستور داده‏اند که با مخالفان براى اثبات امامت و بقاى آن و زنده بودن مهدى علیه السلام به شب قدر استدلال کنید.آرى، بقاى شب قدر دلیل محکمى است‏بر بقاى امامت و بقاى امامت اقتضا مى‏کند حیات و زنده بودن مهدى علیه السلام را و حیات مهدى علیه السلام نشانه حیات مذهب پیشتاز و همیشه در صحنه تشیع است. لذا اسلام اصیل و قرآن تا ابد زنده است.
از اینجا روشن شد که شب قدر، یعنى شب ولایت و امامتو معناى روایاتى که شب قدر را به فاطمه زهرا علیها السلام‏تفسیر نمودهاست، روشن شد که حقیقت‏شب قدر امامت و ولایت است و حقیقت ولایت و امامت زهراى مرضیه علیها السلام است.

۴. بخشش گناهان:
یکى دیگر از ویژگیهاى شب قدر بخشش گناهان و عفو عاصیان و مجرمان است، لذا باید تلاش نمود تا این فیض عظماى الهى شامل حال انسان شود. واى به حال انسانى که در شب قدر مورد غفران الهى قرار نگیرد؛ چنان که پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏ فرمود: «من ادرک لیله القدر فلم یغفر له فابعده الله؛ کسى که شب قدر را درک کند، پس بخشیده نشود [و مورد حمت‏بى‏پایان الهى واقع نشود] پس خدا او را [از رحمت‏خویش] دور مى‏سازد.»
و در جاى دیگر فرمود: «من حرمها فقد حرم الخیر کله ولایحرم خیرها الا محروم؛ هرکس که از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم [و بى‏نصیب] شده است و محروم نمى‏ماند از [برکات و] خیرات شب قدر، مگر کسى که [با اعمال خویش] خود را محروم نموده باشد.»
لذا باید تلاش مضاعف نمود تا غفران الهى در این شب بخشش گناهان شامل حال انسان گردد.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى ‏فرمود: «من قام لیله القدر ایمانا واحتسابا، غفر له ما تقدم من ذنبه؛ کسى که در شب قدر به پاخیزد [و آن شب را] از روى ایمان و محاسبه [و اخلاص‏بیدار باشد،] گناهان گذشته‏اش بخشوده مى‏شود.»
در بحارالانوار در ذیل این روایت اضافه شده: «من صلى لیله‏القدر ایمانا واحتسابا غفرالله ماتقدم من ذنبه؛ هرکس در شب‏قدر، از روى ایمان و محاسبه [و اخلاص] نماز گذارد، خداوند گناهان گذشته او را مى‏بخشد.»

5 ـ نزول ملائکه و روح:
بر اساس آیه شریفه «تنزّل الملئکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر»، ملائکه و روح در این شب به اذن پروردگارشان نازل می‏شوند. مراد از روح آن روحی است که از عالم امر است و خدای متعال درباره‏اش فرموده است «قل الرّوح من امر ربی»(۱۶). در این که مراد از امر چیست؟ بحث‏های مفصلی در تفسیر شریف المیزان آمده است که به جهت اختصار مبحث به دو روایت در مورد نزول ملائکه و اینکه روح چیست بسنده می‏شود.
الف: پیامبر اکرم(ص) فرمود: وقتی شب قدر می‏شود ملائکه‏ای که ساکن در «سدره المنتهی» هستند و جبرئیل یکی از ایشان است نازل می‏شوند در حالی که جبرئیل به اتفاق سایرین پرچم‏هایی را به همراه دارند.
یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای بیت المقدس و پرچمی در مسجد الحرام و پرچمی بر طور سینا نصب می‏کنند و هیچ مؤمن و مؤمنه‏ای در این نقاط نمی‏ماند مگر آنکه جبرئیل به او سلام می‏کند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد
ب: از امام صادق علیه‏السلام در مورد روح سؤال شد. حضرت فرمودند: روح از جبرئیل بزرگتر است و جبرئیل از سنخ ملائکه است و روح از آن سنخ نیست مگر نمی‏بینی خدای تعالی فرموده: «تنزل الملئکه والرّوح» پس معلوم می‏شود روح غیر از ملائکه است(۱۸).

6 ـ سلام و امنیت:
قرآن کریم در بیان این ویژگی شب قدر می‏فرماید: «سلام هی حتی مطلع الفجر»(۱۹). کلمه سلام و سلامت به معنای عاری بودن از آفات ظاهری و باطنی است. و جمله «سلام هی» اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهی تعلّق گرفته است به این که رحمتش شامل همه آن بندگان بشود که به سوی او روی می‏آورند و نیز به اینکه در خصوص شب قدر باب عذابش بسته باشد. به این معنا که عذابی جدید نفرستد. و لازمه این معنا این است که در این شب کید شیطان‏ها هم مؤثر واقع نشود چنانکه در بعضی از روایات نیز به این معنا اشاره شده است.
البته بعضی از مفسّرین گفته‏اند: مراد از کلمه «سلام» این است که در شب قدر ملائکه از هر مؤمن مشغول به عبادت بگذرند، سلام می‏دهند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: